De nieuwe website van Npuls staat online. Je kunt nu meer inzicht krijgen in waar we de komende jaren mee aan de slag gaan. Er zijn verschillende thema’s die spelen, waarbij ik aanvoerder ben vanuit het mbo bij het hub gericht op wendbaar en efficiënt georganiseerd onderwijs. Vanuit onze hub hebben we een enkele beelden opgeschreven die op de Npuls website staan en die ik hier wat verder zal toelichten voor het mbo.

Een wendbaar en efficiënt georganiseerd onderwijssysteem

We bouwen een onderwijssysteem waarbinnen we op een slimme manier de verscheidenheid aan leerwegen faciliteren en inspelen op de wensen van de lerende, arbeidsmarkt en maatschappelijke transities.

Het mbo kent verschillende leerwegen, denk aan BOL (voltijd), BBL (werken en leren) en de derde leerweg (vaak ingezet voor LLO-activiteiten). Die verscheidenheid aan leerwegen is helpend voor de verschillende vragen die op het mbo afkomen, maar zouden, in de toekomst, zomaar eens dichter naar elkaar toe kunnen gaan groeien. De wensen van de lerende (BOL, BBL of LLO) en de arbeidsmarkt gaan steeds meer richting leerwegen die uitgaan van de leervraag van de lerende (in plaats van hoe het systeem ooit is bedacht).

Dan kan een leervraag dus worden beantwoord in school, in de praktijk, online, middels een langdurige opleiding, of juist via een korter traject. Wellicht dat er uiteindelijk meer een vermenging plaatsvindt van leerwegen, passend bij de lerende en passend bij de arbeidsmarkt.

Faciliteren van de verscheidenheid aan leerwegen en wensen

De leercultuur verandert – vanaf 2030 is het normaal om je hele leven lang deel te nemen aan (delen van) opleidingen. Om dit mogelijk te maken, richt de hub Wendbaar en efficiënt georganiseerd onderwijs zich op de wendbare organisatie van het onderwijs. Met als doel: voor lerenden is het mogelijk om onderwijs te volgen over de grenzen van de eigen opleiding en instelling heen. Ze zijn voorzien in oplossingen voor het inschrijven van kleinere onderwijseenheiden. We implementeren microcredentials en de digitale certificering daarvan. En we geven de lerende de regie over de eigen leer- en ontwikkelopbrengsten, via een persoonlijke wallet.

Hierboven staat een aantal concrete zaken waarmee we vanuit Npuls aan de slag willen gaan in de komende jaren richting een wendbaar en efficiënt georganiseerd onderwijssysteem. Ik begin bij het laatste punt, een persoonlijke wallet, of zoals de werknaam tot nu toe is: ‘eduwallet’.

1. Eduwallet

Een persoonlijke omgeving waar de lerende eigen leer- en ontwikkelopbrengsten kan bewaren, inzien, delen en regie over heeft. Iedereen heeft er beelden bij en de beelden zijn allemaal net iets anders. Maar over het algemeen gaat het over dat wat we vroeger ‘op papier in de kluis bewaarden’ aan diploma’s, certificaten en andere ‘bewijzen’, nu toch echt maar eens moeten gaan digitaliseren.

In het mbo kunnen studenten via Mijn DUO al hun diploma’s en mbo-certificaten inzien, wat heel goed is. Echter, de regie ligt niet bij de lerende. Hij kan, als hij bijvoorbeeld later nog een cursus heeft gedaan, niet zelf bewijzen toevoegen aan die omgeving. Dus een plek waar je als lerende, gedurende je leven, bewijzen kunt opslaan over wat je hebt geleerd, of hebt laten zien is iets waarmee we aan de slag gaan vanuit Npuls. Hoe dat eruit komt te zien willen we gaan ontdekken, maar we beginnen niet met lege handen, omdat er al heel wat initiatieven rondom skills, vaardigheden, competenties, kluizen, paspoorten en kompassen zijn. De zoektocht zit hem dan ook niet alleen in een omgeving, maar vooral ook hoe je met elkaar kunt afspreken dat alle ‘digitale bewijzen’ eenzelfde techniek kennen, zodat deze vanuit verschillende hoeken en gaten bij elkaar kunnen komen in die persoonlijke omgeving.

In de context van het mbo zou ik het mooi vinden als dat wat een lerende heeft gedaan, geleerd en heeft behaald – op school of in de praktijk – in de BOL, BBL of derde leerweg, diploma, certificaat, verklaring of anders, te zien is in de persoonlijke omgeving van de lerende. En als het even kan, ook bewijzen die de lerende heeft behaald toen hij of zij niet als student ergens stond ingeschreven, maar vanuit het werk wel iets heeft geleerd en behaald.

2. Microcredentials

Het hbo en wo kennen ze al, maar het mbo nog niet. Daar gaan we verandering in brengen! Microcredentials is een begrip waarbij wederom iedereen verschillende beelden heeft. Ik zal mezelf niet als expert benoemen, maar zal mijn beeld hierover toelichten. In het mbo kennen we diploma’s, certificaten en verklaringen. Een diploma is gericht op een volledige opleiding, een certificaat en verklaring op een deel van een opleiding. Certificaten zijn vooraf vastgesteld door SBB en een verklaring wordt uitgereikt aan studenten die bij het verlaten van de opleiding niet in aanmerking komen voor een diploma of certificaat. Dat laatste is een mooi bewijs van wat je hebt gedaan, maar is vaak een verzameling die je ‘achteraf’ maakt als instelling samen met de student. Daar zit nog een ruimte tussen die het mbo nu niet biedt: dat is een kleinere onderwijseenheid, waarvoor geen certificaat beschikbaar is, maar je wel vooraf bewust voor wilt kiezen als lerende om te volgen.

Een micro-stukje-opleiding. In het hbo en wo zijn er mooie voorbeelden van deze kleinere onderwijseenheden gemaakt die ze vervolgens belonen met een digitaal certificaat; een microcredential. Daar hebben ze in de pilot afgesproken dat die kleinere onderwijseenheden tussen de 3 en 30 EC zijn. EC’s kennen we in het mbo niet, maar het geeft wel een beeld dat het kleiner kan zijn dan een mbo-certificaat. Een microcredential is dus eigenlijk een (digitaal) bewijs, voor – zoals ik hem invul – een kleinere onderwijseenheid. Wanneer we hier in het mbo ook pilots mee gaan starten kunnen we dus hopelijk straks ook kleinere onderwijseenheden aanbieden waar lerenden zich voor kunnen aanmelden en deze kunnen afronden met een (digitaal) bewijs, een microcredential. Een mooie kans voor de LLO-markt van het mbo en wellicht later ook voor de BOL en BBL studenten.

Ik schrijf steeds digitaal tussen haakjes, omdat ik net een heel betoog heb gehouden voor een ‘eduwallet’. Natuurlijk kun je het bewijs van het behalen van een kleinere onderwijseenheid op papier afdrukken, maar idealiter maken we dat direct digitaal beschikbaar. SURF heeft de dienst ‘edubadges‘ waar het hbo en wo gebruik van maken voor het uitgeven van digitale certificaten (heten toevallig ook edubadges) voor microcredentials. Het is interessant om te onderzoeken of dit ook werkzaam is voor het mbo, waardoor het mbo, hbo en wo allemaal gebruikmaken van een zelfde standaard rondom digitale certificaten – en studenten deze vanuit het mbo dus ook gemakkelijk mee kunnen nemen naar het hbo en wo in hun ‘backpack’.

3. Onderwijs volgen over de grenzen van eigen opleiding of instellingen heen

Toen de keuzedelen werden geïntroduceerd in het mbo bood dat enorm veel kansen en mogelijkheden voor studenten om te verbreden, verdiepen en ook om (voor dat keuzedeel) te ‘verhuizen’ van school. Een aantal scholen heeft dit ook echt zo opgepakt, maar veelal zijn keuzedelen niet zo verbredend, of verdiepend of verhuizend als ooit bedacht. Studenten hebben niet altijd keuze, of deze keuze is niet inzichtelijk. Dat ligt niet altijd aan de scholen zelf. Het ontbreekt hiervoor ook aan afspraken, standaarden en systemen om dit goed mogelijk te maken. Soms is het binnen een instelling al lastig, laat staan over instellingen heen.

Het wo kent het platform eduXchange. Daarop staat een aantal samenwerkende universiteiten die een enkele geselecteerde onderwijseenheden (zoals keuzevakken en minoren) beschikbaar stellen voor studenten die studeren bij één van de partners. Studenten kunnen vervolgens met één druk op de knop zich aanmelden en inschrijven voor onderwijs bij die andere universiteit. Enorm interessant, want een dergelijk overzicht wat er te leren valt zou al helpend zijn voor het mbo als het gaat om keuzedelen. Daarbij zou je met elkaar kunnen bepalen of studenten zich binnen de instelling over opleidingen of locaties heen mag inschrijven, of zelfs binnen een regio bij een samenwerkende mbo-instelling mag inschrijven voor een keuzedeel.

Ook op gebied van LLO en de eerdergenoemde kleinere onderwijseenheden biedt dit veel kansen om lerenden in staat te stellen echt keuzes te maken die passen bij zijn of haar leervraag. De verkenning hiervoor en wat we in het mbo willen, durven en mogelijk gaan maken is iets waar we ook vanuit Npuls mee aan de slag willen gaan.

Wat willen we bereiken?

Door administratieve processen te digitaliseren, systemen te koppelen en ze slimmer in te richten, geven lerenden op een gebruiksvriendelijke manier richting aan hun (flexibele) studieloopbaan. Zo kunnen professionals die zich willen bij-, om-, of opscholen, gemakkelijk oriënteren op het onderwijsaanbod, en zich daarvoor inschrijven. En elke lerende heeft hierdoor eenvoudig inzicht in het onderwijsaanbod van de eigen instelling én daarbuiten. Nog een belangrijk doel: lerenden ervaren geen administratieve drempels tussen de ICT-voorzieningen van de verschillende instellingen. De lerende kan eenvoudig gebruik maken van het aanbod dat door verschillende samenwerkende instellingen wordt aangeboden, en zo zelf diens leerroute kiezen en volgen.

De komende jaren willen we dus vanuit onze hub wendbaar en efficiënt georganiseerd onderwijs met de instellingen werken aan oplossingen en nieuwe wegen die ervoor gaan zorgen dat we ook echt (meer) wendbaar worden. We hanteren daarin dus (eerst) drie lijnen:

1. Eduwallet: een persoonlijke omgeving waar de lerende eigen leer- en ontwikkelopbrengsten kan bewaren, inzien, delen en regie over heeft.
2. Microcredentials: mogelijk maken van het aanbieden, volgen en digitaal certificeren van kleinere onderwijseenheden in het mbo.
3. Studentmobiliteit: onderzoeken hoe we studenten meer persoonlijke leerwegen kunnen laten samenstellen op basis van het onderwijsaanbod.

Achter deze drie lijnen zit een wereld van systemen, koppelingen, standaarden en afspraken die we met elkaar moeten gaan onderzoeken, vormgeven en implementeren om het werkend te krijgen.

Wendbaar mbo

Vanuit mijn rol als aanvoerder kijk ik ernaar uit om hier na de zomer mee aan de slag te gaan, samen met mijn collega’s van Npuls, mijn collega’s uit het mbo en alle samenwerkende partners.

Wat zou het mooi zijn dat we over een aantal jaar ons prachtige mbo-onderwijsaanbod regionaal of zelfs landelijk inzichtelijk maken voor studenten, die daar keuzes uit mogen en kunnen maken én zich gemakkelijk kunnen aanmelden en inschrijven voor een totale opleiding, een deel van een opleiding of een kleinere onderwijseenheid. Dat alles wat ze behalen gedurende hun lerende leven, zowel op school als in het werk, overzichtelijk bij elkaar staat in een persoonlijke omgeving voor leer- en ontwikkelopbrengsten. En dat we daardoor als mbo makkelijker en sneller kunnen inspelen op wat de arbeidsmarkt en samenleving van ons vraagt, waardoor we (nog meer) wendbaar worden.

Afbeelding afkomstig van Npuls