Hoe organiseren mbo-instellingen onderwijs op afstand in tijden van crisis? Informatiemanager Henk Kuiper, innovatiebegeleider Ashwin Brouwer en mediacoach Rick Jansma van het Friesland College, vertellen over hun aanpak. Hoe gingen zij om met mbo-onderwijs in crisissituatie?
Als informatiemanager stond Henk Kuiper enkele jaren geleden aan de wieg van leren op afstand op het Friesland College. “We werkten met Blackboard, maar dat vonden veel docenten te ingewikkeld. Toen kwam de discussie: willen we verder met een ELO of willen we iets anders? Werken met een ELO is voor ons te schools. Je moet alles in lessen klaarzetten en dat past niet bij het Friesland College. Wij willen flexibiliteit en ruimte voor het individu om zelf programma’s aan te passen en niet in lessen te denken. Het werd een digitale leer- en werkomgeving gebouwd op Office 365 met daaraan verschillende andere systemen gekoppeld. Als basis gebruiken we sinds juli 2017 Microsoft Teams, als eerste school in Nederland.”
Peergangen waardevol
De infrastructuur stond dus al, maar toen half maart de milde lockdown inging moesten ze ook in Leeuwarden en Heerenveen even pas op de plaats maken. “Eind februari kwam de mogelijkheid voor het eerst bij ons ter sprake dat de scholen dicht zouden gaan”, vertelt Ashwin Brouwer, innovatiebegeleider. “De eerste vraag was: zijn we er technisch klaar voor? Ja, maar hoe gaat het online onderwijs eruitzien?
We zijn in maart drie dagen dichtgegaan om de overstap versneld te maken. Daarna hebben we alle collega’s in online meet-ups, instructievideo’s en blogs uitgelegd hoe ze in de nieuwe situatie in Teams kunnen werken. Het Friesland College heeft sinds 2018 mediacoaches en met hen hebben we in 2019 een visie op onderwijs en ict ontwikkeld. We maakten een kwalificatiedossier voor onze collega’s en putten daarbij veel uit de informatie van Kennisnet, SLO en saMBO-ICT, waar we een eigen sausje overheen goten. En voor de professionele ontwikkeling van de mediacoaches waren de Peergangen van Bruggen Bouwen waardevol.”
Eenrichtingsverkeer voorkomen
Docenten in staat stellen om hun studenten ook in coronacrisistijd optimaal te bedienen: dat was het primaire doel. Rick Jansma, mediacoach en CIOS-docent: “Het moest eenduidig zijn, zodat iedereen na drie keer wist waar je de lessen, chats, tools en opdrachten vindt. Nu is het tijd voor een kwaliteitsslag, want les op afstand is geen bezigheidstherapie; het moet betekenis- en zinvol zijn. Studenten missen het contact, dus wil je eenrichtingsverkeer voorkomen. Ze schrijven nu elke week in op lessen en uit eigen onderzoek blijkt dat ze best positief zijn.” Henk vult aan: “In het begin is het leuk en aardig, maar zodra het routine wordt moet het ook aantrekkelijk blijven. Zeker als we komend studiejaar verder moeten met les op afstand.”
Ashwin, aanvoerder van de circa 25 mediacoaches: “We streven naar een goede afwisseling van praktijk, online en fysiek onderwijs. Wat kan online, wat moet fysiek, wat is in de praktijk nog mogelijk?” De praktijk blijkt weerbarstig met de horeca die post-lockdown op een laag pitje staat en ook de studenten Zorg en Welzijn kunnen niet zomaar op de normale stageplaatsen terecht. “We hebben gelukkig veel praktijklokalen, maar als het even kan kiezen we voor de echte praktijk.”
Veel vaker contact
Volgens het drietal houdt online leren stand als het virus zijn greep op de maatschappij heeft verloren. “Een of twee dagen per week zeker”, verwacht Henk. “Het is ook ideaal voor de praktijkbegeleiding. Normaal bezoek je iemand eens in de zoveel tijd op de stageplek, online kun je veel vaker contact hebben, al is het maar vijf minuten.”
Natuurlijk zijn er docenten die liever voor de klas staan, maar er zijn er ook genoeg die de voordelen van les op afstand inzien, vertelt Ashwin. “Je kunt het onderling verdelen op basis van ieders wensen. We doen nu onderzoek hoe we in de toekomst online onderwijs het beste kunnen aanbieden, met feedback van docenten en studenten. Daar baseren we een gedragen voorstel op waarin iedereen zich kan vinden.”
Studeren moet wel sociaal blijven, stelt Henk. “Je wilt niet dat het eenzaam wordt of dat studenten onder de radar verdwijnen. Online lesmethodes hebben de neiging het individueel te maken. Er is behoefte aan goede bronnen, die juist gezamenlijk leren mogelijk maken. Partijen als Kennisnet en saMBO-ICT kunnen daarin de weg wijzen.” Onderlinge uitwisseling helpt ook, vandaar dat saMBO-ICT het netwerk van mbo-instellingen faciliteert om zo van elkaar te leren.
Interview door Leo Bakker 2 juni 2020 voor Kennisnet